بررسی گیاه پالایی خاک های آلوده به فلزات سنگین توسط دو گونه شاهی و اسفناج

افزایش فعالیت های صنعتی در طی سال های اخیر و به دنبال آن ورود انواع آلاینده‏های آلی و غیر آلی از قبیل کادمیوم و کروم به خاک، سلامت بشر را تهدید می کند. ازجمله روش های پیشنهادی، گیاه پالایی است که با انباشت عناصر سنگین در بافت های گیاهان، خروج این عناصر را از خاک های آلوده امکان پذیر می کند. لذا در راستای همین هدف، این پژوهش، به صورت یک طرح آزمایشی در دانشگاه بیرجند به صورت کشت گلدانی انجام شد. نمونه های خاک مورد استفاده در این طرح ازخاک های منطقه (مزرعه دانشکده کشاورزی بیرجند) تهیه گردید. از دو گونه گیاهی اسفناج و شاهی به منظور بررسی حذف یا کاهش غلظت دو فلز کادمیوم و کروم استفاده شد. در این طرح از دو تیمار سطوح مختلف کادمیوم با استفاده از نمک کلرید کادمیوم (غلظتهای 100-50 -5 میلی گرم بر کیلوگرم) و کروم با استفاده از نمک کلرید کروم (3) (غلظت های 150-100-50 میلی گرم بر کیلوگرم) و همچنین شاهد در قالب طرح کاملاً تصادفی برای هر گونه با سه تکرار استفاده شد. نمونه های جمع آوری شده، پس از آماده سازی توسط دستگاه جذب اتمی شعله مدل aa-6300shimadzu-japan)) مورد آنالیز قرار گرفت. سپس نتایج بدست آمده به کمک نرم افزار spss (نسخه 16) وmacro مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و جدولها و نمودارهای مربوطه با نرم افزار excel ترسیم گردید. نتایج تجزیه واریانس اثر سطوح مختلف تیمار های کادمیوم و کروم به کار رفته در خاک، بیانگر آن بود که غلظت کادمیوم و کروم دراندام های هوایی اسفناج و شاهی به طور معنی داری تحت تأثیر غلظت تیمارهای به کار رفته در خاک می باشد. در تمامی مشاهدات، با افزایش غلظت فلز در خاک میزان جذب آن فلز در اندام‏های هوایی افزایش نشان داد. اما جذب کروم در اندام هوایی شاهی کاهش نشان داد. سایر نتایج نیز نشان داد که میزان جذب در ریشه در هر دو گونه بیشتر از اندام هوایی بوده است. بنابراین بر اساس نتایج آزمایش گلدانی و تجزیه های آزمایشگاهی، هر دو گونه اسفناج و شاهی برای گیاه جذبی کادمیوم و کروم در فناوری گیاه پالایی مناسب می باشند. هردو گیاه در محیط ریزوسفری قادر به تغییر آرایش فلزات سنگین می باشند و در غلظتهای بالای کروم استفاده از گیاه شاهی جهت گیاه پالایی مناسب نمی باشد.